De formatie van een nieuw kabinet lijkt het Binnenhof, niet lang genoeg te kunnen duren. Je moet niet overhaasten, zegt informateur Herman Tjeenk Willink. Wijsheid van een voormalige onderkoning. Ahmed Aboutaleb oppert dat de rechtse partijen hun verkiezingsbelofte breken door toch eens bij de PVV te gaan buurten. Tactisch vernuft van een PvdA-kroonprins. Partijgenoot Jeroen Dijsselbloem lacht in zijn vuistje. In dit slakkentempo pakt hij ook de najaarsvergadering van IMF en Wereldbank nog mee als voorzitter van de Eurogroep.

Maar de wereld draait door en niet in het bedachtzame fietstempo van Tjeenk Willink. Na een dramatisch verlopen G7 in Taormina, bevestigde Donald Trump afgelopen week dat de benaming G6 zo langzamerhand beter op zijn plaats is. Niet zozeer omdat hij zich terugtrekt uit het Klimaatverdrag, maar vooral door de manier waarop. Hij zoekt liever ruzie met zijn bondgenoten dan met corrupte potentaten. There’s a method to his madness, om met Polonius te spreken.

Van G7 naar G6

Theresa May liet de kans schieten om zich samen met Angela Merkel, Emmanuel Macron en Paolo Gentiloni te keren tegen heronderhandelingen. Als May moet kiezen tussen de G6 en de speciale relatie met Washington, hoeft ze niet lang na te denken. Tel daar de uitgestrekte hand van Vladimir Poetin en de beleefde zwijgzaamheid van China bij op en het is duidelijk dat het tijdperk van de multipolariteit in de internationale betrekkingen nog geen feest is.

Ook in Brussel staan ingrijpende keuzes voor de deur. De gedachte dat de brexit alsnog op een zijspoor zou belanden, doordat de May de verkiezingen verliest, klinkt zo buitenaards dat niemand er serieus rekening mee houdt. Er is van beide kanten teveel geïnvesteerd in de onomkeerbaarheid van de breuk. Op 19 juni zitten de EU-onderhandelaars klaar voor de eerste ronde.

Cohesiesteun

Ook het materiaal voor de interne verbouwing van de EU wordt nu op zijn plaats gelegd. De Europese Commissie vulde haar Witboek hierover afgelopen week aan met een nota met ideeën voor versterking van de muntunie. Deze maand volgen nog nota’s over defensie en de EU-financiën. Die laatste zal de potentieel explosieve notie bevatten om lidstaten die zich niet aan de regels houden af te sluiten van cohesiesteun uit de EU-begroting.

Merkel en Macron geven aan dat ze hun schouders onder hervorming van de EU gaan zetten. Een werkgroep brengt begin juli al verslag uit aan een gemeenschappelijke kabinetszitting. Ook op het gebied van handel, fiscaal beleid, defensie en migratie worden waarschijnlijk de bakens verzet, op een manier die niet altijd in het straatje van Nederland past.

Einde van de wereld

Tegen die achtergrond doen de plichtmatige rondjes op het Binnenhof denken aan de verzuchting van Heinrich Heine dat hij in Nederland het einde van de wereld zou afwachten, omdat alles er vijftig jaar later gebeurt. Kabinet en kamer exploreren op ambtelijk niveau hoe Nederland zich moet opstellen in het nieuwe Europa zonder Britten. Maar dat is vooral tactisch. Een politieke afweging van de nationale belangen in dit verschuivende krachtenveld speelde geen grote rol in de campagne en lijkt ook bij de formatie geen prioriteit.

Die politieke impuls is wel nodig. Het Verenigd Koninkrijk, dat als grote lidstaat vaak de hete kastanjes uit het vuur haalde, heeft geestelijk al afscheid genomen van de EU. Zowel medestanders als tegenstanders kijken nu al vooral naar Nederland als ze willen weten hoe de groep van meer handels- en marktgeoriënteerde, Atlantisch ingestelde lidstaten ergens over denkt. Het dralen in Den Haag begint op te vallen.

Andere punten op de EU-agenda

Het is de stilte voor de storm van de Britse verkiezingen van donderdag. Op die dag begint ook tweedaags overleg van de ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie. Er wordt overeenstemming verwacht over de instelling van een Europese openbare aanklager met een beperkte groep landen, na het afhaken van Nederland. Er is donderdag ook een vergadering van de ministers van Verkeer. Die worden vrijdag afgelost door de ministers vanTelecomzaken.