Brussel richt een nieuw investeringsfonds op om de economische schade van de coronacrisis te beperken. Deze week nog maakt de Europese Commissie hiervoor al €7,5 mrd vrij vanuit de Europese structuurfondsen voor infrastructuur en arme regio’s. Dit bedrag moet snel oplopen tot €25 mrd.

Dat maakte Commissievoorzitter Ursula von der Leyen dinsdagavond bekend. Het nieuwe fonds is een van de uitkomsten van een videoconferentie die ze samen met EU-voorzitter Charles Michel en de 27 Europese regeringsleiders had belegd. Ook ECB-president Christine Lagarde en de voorman van de Eurogroep belden in. Gezamenlijk spraken ze af ‘alle mogelijke maatregelen te nemen, zodat de Europese economie deze zware storm’ doorstaat.

Midden- en kleinbedrijf

Doel van het nieuwe fonds is de ‘kwetsbare delen van de Europese economie’ te ondersteunen, zei Von der Leyen. Onder meer het midden- en kleinbedrijf, de gezondheidszorg en werkgelegenheidsprojecten kunnen aanspraak maken op het geld. De EU maakt zich grote zorgen over de ‘potentieel reusachtige gevolgen’ die het coronavirus op de welvaart heeft. Alleen door collectief op te trekken kunnen de EU-landen de strijd tegen het virus aan, zo hebben de regeringsleiders elkaar tijdens de videoconferentie bezworen.

De EU wil verder de Europese regels voor staatssteun oprekken, zodat overheden hun noodlijdende bedrijven straks van steungeld kunnen voorzien. Von der Leyen gaat ook een oogje toeknijpen bij de naleving van de begrotingsregels in het Stabiliteits- en Groeipact (SGP). EU-landen die hun economie willen stimuleren, krijgen volgens haar alle ‘flexibiliteit die het SGP biedt om de begrotingsteugels te laten vieren.

Team van virologen

Nog voor het eind van deze week horen lidstaten van Brussel wat er allemaal mogelijk is op het gebied van staatssteun en ruimhartig begroten. Italië, epicentrum van de coronacrisis in de EU, kondigde dinsdagochtend alvast aan €10 mrd te steken in maatregelen die de schade voor bedrijven en huishoudens moeten indammen. Ook Frankrijk en Spanje werken aan een stevig stimuleringspakket. Nederland vindt het hiervoor nog veel te vroeg, zo bleek dinsdagavond tijdens een debat in de Eerste Kamer.

Brussel gaat bovendien de kar trekken om de samenwerking tussen de lidstaten op zorggebied op te voeren en ‘alle noodzakelijke maatregelen’ te coördineren. Brussel neemt vanaf nu iedere dag contact op voor een teleconferentie met alle 27 zorgministers en/of de bewindslieden van binnenlandse zaken. De Commissie stelt daarnaast een team van virologen en epidemiologen uit verschillende EU-landen samen die Brussel regelmatig van adviezen moeten voorzien.

Mondkapjes

Tegelijkertijd gaat Brussel onderzoeken hoe groot de voorraad aan mondkapjes, beschermende kleding en ademhalingsapparaten is in de EU. Ook wordt gekeken hoeveel er momenteel nog aan medische apparatuur en beschermingsmateriaal van de lopende band afrolt. Eerder deze week heeft de Commissie contact gehad met fabrikanten van mondkapjes en later deze week gaat ze in gesprek met de farmaceutische industrie over de levering van geneesmiddelen aan de EU-landen. In alle lidstaten is het virus inmiddels opgedoken.

Tijdens een debat in het Europees Parlement (EP) dinsdag bleken er grote zorgen te bestaan over medicijnentekorten. Volgens het Europees Medicijnagentschap is er nog geen tekort in de EU, maar dit wordt nauwlettend in de gaten gehouden.

Europarlementariërs drongen erop aan dat medische hulpmiddelen zoals testkits, maskers en ademhalingsapparatuur in de EU moeten worden geproduceerd ten behoeve van de lidstaten en ze eisten een vermindering van de grote afhankelijkheid van China. In de EU is inmiddels volgens Von der Leyen zo’n €140 mln aan publiek en privaat geld vrijgemaakt voor verder onderzoek naar een juiste diagnose, vaccins en de behandeling van het coronavirus.